BOŞANMA DAVASI
Devam eden bir evliliğin yasal boşanma sebeplerin varlığı halinde anlaşmalı veya çekişmeli boşanma davası açılarak hâkim kararıyla sona erdirilmesidir. Boşanma davası ile birlikte maddi ve manevi tazminat, nafaka, ev eşyaların paylaşımı gibi boşanmanın fer’ileri, boşanma davası ile çözüme kavuşturulabileceği gibi ayrı bir dava ile boşanma davasının kesinleşmesinden sonra da çözülmesi istenebilir.
BOŞANMA SEBEPLERİ
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’na göre boşanma sebepleri ikiye ayrılır;
Genel boşanma sebepleri: Ortak hayatı sürdürmeleri kendilerinden beklenmeyecek derecede evlilik birliğinin temelinden sarsılması durumunu oluşturan ve sınırlı sayıda olmayan boşanma sebepleridir. Bu konuda Yargıtay tarafından evlilik birliğinin temelden sarsılmasına yol açacak bazı durumlar;
 Eşlerin aile bireylerine kötü davranması ve hakaret etmesi
 Eşin ev işlerini yapmaktan kaçınması
 Eşlerin çocuklarının bakımı, eğitimi gibi konularla ilgilenmemesi
 Cinsel ilişkiden kaçınma
Özel boşanma sebepleri: TMK’da sınırlı sayıda olarak düzenlenmiş boşanma sebepleridir. Bunlar;
 Zina (aldatma) (TMK madde 161)
 Hayata Kast, Pek Kötü veya Onur Kırıcı Davranış (TMK madde 162)
 Suç İşleme ve Haysiyetsiz Hayat Sürme (TMK madde 163)
 Terk (TMK madde 164)
 Akıl Hastalığı (TMK madde 165)
DAVANIN İŞLEYİŞ ŞEKLİ
Boşanma davaları iki şekilde açılabilir:
 Anlaşmalı Boşanma Davası
 Çekişmeli Boşanma Davası
Anlaşmalı boşanma davası (TMK madde 166/3), eşlerin boşanma ile ilgili tüm hususlar üzerinde uzlaşmaları sonucunda açılacak olan dava türüdür. Fakat tüm hususlarda anlaşmaları yeterli olmamakta, TMK da aranan şartların da varlığı gerekmektedir. Şartların gerçekleşmesi ile birlikte hakim evlilik birliğinin temelden sarsıldığını kabul ederken eşlerin boşanmalarına karar verir. Bu şartlar;
o Evlilik birliğinin kurulmasının üzerinden 1 yıl geçmiş olması gerekir.
Evlilik birliğinin kurulmasından anlaşılması gereken, resmi bir memur önünde gerçekleştirilen nikahın varlığıdır. Bu şekilde kurulan evlilik ilişkisi üzerinden en az 1 yıl geçmiş olması gerekir. Boşanma davası açıldığı sırada bu süre dolmamış olabilir. Fakat yargılama süreci devam ederken sürenin dolması ile bu şart gerçekleşmiş kabul edilir.
o Eşlerin mahkemeye beraber başvurmuş ya da bir eşin açtığı boşanma davasına diğer eşin kabul etmiş olması gerekir.
Eşlerden biri dava açabileceği gibi ortak bir dilekçe düzenleyerek birlikte de başvurabilirler. Aynı zamanda çekişmeli olarak açılan davanın yargılama süreci devam ederken eşlerin anlaşmaya vardıklarını içeren protokolü mahkeme sunmaları halinde çekişmeli olan dava anlaşmalı boşanma davası olarak sona erebilir.
o Eşler hâkim huzurunda boşanma iradelerini açıklaması gerekir.
Kanunda bu şartın düzenlenmesinin amacı, eşlerden birinin anlaşma sırasında iradesinin sakatlanması durumunun olmadığı mahkeme huzurunda tespit edilmesidir. Böylece eğer bir sakatlık durumu olduğu tespit edildiği takdirde hâkim anlaşmalı boşanma talebini reddeder.
o Hâkim, boşanmanın mali sonuçları ile çocukların durumu ile ilgili düzenlemeyi uygun bulması gerekir.
Eşlerin anlaşma kapsamında kabul ettikleri anlaşma şartlarını hâkimin uygun bulması gerekir. Uygun görmediği hususların varlığı halinde hâkim değişiklik yapabilir. Fakat davanın anlaşmaları boşanma olduğundan dolayı hâkimin değişiklik yaptığı hususları eşlerin kabul etmesi gerekir. Eşler kabul etmemesi durumunda anlaşmalı boşanma davası çekişmeli boşanma davası olarak görülmeye devam eder.
*Çekişmeli boşanma davalarına nazaran anlaşmalı boşanma davaları daha hızlı bir şekilde sonuçlanır.
Çekişmeli boşanma davası, eşlerin boşanmanın temel unsurları olan boşanma, velayet, tazminat ve nafaka konularından en az biri sebebiyle anlaşamamaları durumunda iddialarını, taleplerini ve savunmalarını mahkemede dile getirmeleridir.
Çekişmeli boşanma davası özel veya genel boşanma sebeplerine dayanılarak açılır. Davanın dayandığı sebepler boşanmanın sonuçları açısından farklılıklar ortaya çıkarır. Bu konuda kusurlu eş bakımından boşanmanın sonuçları daha ağır olur. Aynı zamanda dayanılan özel boşanma sebepleri için farklı zamanaşımları söz konusu olacaktır.
Özel ve genel boşanma sebeplerinin ikisine birden dayanılarak açılan boşanma davalarında öncelikle özel boşanma sebebinin olup olmadığı konusu değerlendirilir. Değerlendirme sonucunda özel bir boşanma sebebinin varlığı kabul edilirse bu sebebe dayanılarak boşanma kararı verilir. Fakat iddia edilen özel boşanma sebebinin varlığı tespit edilemez veya şartlarının oluşmadığı kabul edilirse o zaman genel boşanma sebebi çerçevesinde boşanma kararı verilir.
Sadece özel boşanma sebebine dayanılarak açılan boşanma davasında, hâkim özel bir boşanma sebebinin varlığı tespit edilememesi durumunda genel sebeplere dayanarak karar veremez, davayı reddeder. Böyle bir durumda Hukuk Muhakemeleri Usulü Kanunu’nda düzenlenen ıslah hükümlerine başvurarak davayı genel boşanma sebeplerine dayanana boşanma davasına dönüştürülebilir.
Özel boşanma sebeplerinin varlığı ispat edilmesi durumunda hâkim boşanma ya da ayrılık kararı vermek zorundadır.
Çekişmeli boşanma davalarında eşlerin bizzat duruşmalara katılmaları gerekmemektedir. Eşler irade açıklamalarını vekil aracılığıyla ortaya koyabilirler.
GÖREVLİ MAHKEME
Boşanma davasının çekişmeli veya anlaşmalı olduğu fark etmeksizin görevli mahkeme, Aile Mahkemesi’dir.
YETKİLİ MAHKEME
Boşanma davalarında davalı veya davacının ikametgahı, eşlerin son 6 ay birlikte oturdukları yerdeki Aile Mahkemesi yetkilidir.

 Çekişmeli veya anlaşmalı şekilde açılan davada boşanma kararı verilmesinden ve bu kararın kesinleşmesinden 300 gün sonra kadın tekrardan evlenebilir. Bu sürenin belirlenmesindeki amaç, evlilik birliği sona ermeden önce kadının hamile kalması durumun mümkün olmasından dolayı doğacak çocuğun soybağında veya meşruluk konularında bir karışıklık olmamasını sağlamaktır. Eğer kadın 300 gün beklemek istemiyorsa ve hamile değilse ya da son boşandığı kocası ile tekrar evlenmek istiyorsa mahkemeden alacağı kararla bu süreyi beklemeden evlenebilir.